Het zit er weer op. Het eerste decennium van de eerste eeuw van het derde millennium. Talloze lijstjes hebben we zodoende al gezien, het enige wat we nog misten was een totaal filmoverzicht. Daarom neemt FilmCentrum je de komende weken mee op een reis langs kleine en grote films, trilogieën en verfilmingen van de afgelopen tien jaar.

Stripverfilmingen

Een grote rol was dit decennium weggelegd voor stripverfilmingen. Te beginnen met X-Men, die dankzij de regie van Bryan Singer direct een zekere standaard zette en nog altijd zeer wordt gewaardeerd. Het was ook de aanzet voor de eerste trilogie van het decennium, dat werd vervolgd door X-Men 2 en X-Men: The Last Stand. Dat laatst genoemde wat minder werd ontvangen kwam ongetwijfeld doordat Singer besloot Superman nieuw leven in te blazen. Helaas werd ook die film matig ontvangen.

Drie jaar later werden we verblijd met een andere verfilming die een standaard zou zetten: Spider-Man, men stroomde massaal toe om te kijken naar de avonturen van de spinnenman. Ook het vervolg werd goed ontvangen, het slotstuk bevatte echter teveel villains en kreeg daardoor niet het succes waar men zo op hoopte. Momenteel werkt men aan een reboot.

De derde grote verfilming was voor Batman. Wist Nolan met het donkere en relatief realistische Batman Begins al hoge ogen te gooien, met The Dark Knight brak deze reboot helemaal door. Helaas was de rol van The Joker voor Heath Ledger iets te intensief waardoor hij medicijnen moest slikken en door een verkeerde mix hiervan kwam te overlijden.

Inmiddels hebben meerdere maatschappijen aangekondigd hun verfilmingen op een dergelijke manier te willen aanpakken, maar tot op heden is daar nog weinig van terecht gekomen.

Ook hier in Europa werd er flink verfilmd. In Frankrijk maakte men diverse verfilmingen, waaronder maar liefst drie maal Asterix en Lucky Luke. In België probeerde men het een paar keer met Suske en Wiske en in Nederland kwam men met Kapitein Rob. Helaas waren geen van alle films écht succesvol in Nederland.

Tot slot mogen films als Sin City en Hulk, die binnen dit decennium zelfs een reboot kreeg, niet worden vergeten in deze lijst. Befaamd zijn ook de rechtszaken rond Watchmen, die op het laatste nippertje alsnog werd uitgebracht.

Fantasy en Sciencefiction

Het tweede jaar van het decennium eindigde met de première van een fenomeen dat de filmwereld in lange tijd niet meer hadden gezien: The Lord of the Rings. Massaal liep men uit om dit epos te bekijken, en massaal was men enthousiast over de film van Peter Jackson. Drie winters lang leefde het publiek mee met de cast die gedurende 1,5 jaar aan één stuk door had gefilmd (een methode die al snel zou worden overgenomen voor verschillende tweeluiken). Ook op technisch vlak bracht de productie volop ontwikkelingen, die George Lucas vergeleek met die van Star Wars.

Het succes van de trilogie werd uiteindelijk bekroond met maar liefst 11 Oscars, vele andere prijzen en een trouwe schare fans die zelfs hun eigen documentaire kregen getiteld Ringers: Lord of the Fans. Dit zou later navolging krijgen in de vorm van Fanboys, een pseudo-documentaire over fans van Star Wars.

Een ander groot sciencefiction-epos kwam van de Wachowski-broers, die in 1999 hoge ogen hadden gegooid met The Matrix. De vervolgen werden tegelijk geschoten en in 2003 uitgebracht en hoewel het absoluut successen waren, was bij lange na niet iedereen tevreden over The Matrix Reloaded en The Matrix Revolutions.

Uiteraard mag ook Harry Potter niet vergeten worden. Een alleenstaande moeder bedacht in een stilstaande trein een verhaal over een tovenaarsschool, maakte er boeken van en het succes maakte haar ineens multimiljonair. Warner Brothers ging er uiteindelijk met de filmrechten vandoor en in 2001 presenteerde Chris Columbus het eerste deel uit de serie. Bijna als vanzelfsprekend werd de film een enorm succes en een jaar later werd het vervolg uitgebracht, eveneens geregisseerd door Chris Columbus. Daarna namen Alfonso Cuarón, David Yates en Mike Newell het regiestokje over.

Onderhand is deel 6 verschenen en wacht het publiek op de verfilming van het laatste boek, dat dermate complex bleek dat men het in twee delen heeft moeten splitsen. Door het succes van Harry Potter en The Lord of the Rings werden ook andere maatschappijen happig op fantasy. Zodoende begon Disney met de verfilming van de Narnia boeken van C.S. Lewis, liet New Line Cinema The Golden Compass maken en kregen we films als Stardust en Ella Enchanted.

En ook Star Wars mag niet vergeten worden: naast talloze animatieseries en zelfs een heuse animatiefilm rondde George Lucas ook zijn 2e trilogie over "a galaxy far, far away" af. De ontvangst was wisselend, maar de films wisten toch nog een behoorlijke recette binnen te halen.

Tim Burton was in de jaren '00 een ware workaholic. Samen met Johnny Depp maakte hij de ene duistere of fantasievolle film na de andere. Zo verfilmde hij Charlie and the Chocolate Factory en Planet of the Apes opnieuw en maakte hij het sfeervolle sprookje Big Fish.

Tot slot moeten we natuurlijk melding maken van James Camerons Avatar, een productie waar zóveel geheimen omheen hingen dat iedereen hem wou zien. En ook na het onthullen van de geheimen en het starten van een enorme marketingmachine bleef de belangstelling stijgen. Momenteel is de film in de strijd voor best bezochte film aller tijden. Wordt vervolgd in de jaren '10.

Realisme

Het afgelopen decennium was er ook één van rampen. Halverwege 2001 kwam de wereld tot stilstand toen terroristen Amerika aanvielen door vliegtuigen in de Twin Towers en het Pentagon te boren. De aanslag kostte 3000 mensen het leven en zorgde ervoor dat Amerika binnenviel in Afghanistan en Irak.

Hoewel journalisten op de dag zelf voorspelden dat het wel even zou duren voordat "9/11" zou worden gebruikt door de filmindustrie, verscheen al in maart 2002 de eerste documentaire. Een eerste speelfilm met het New York van na de aanslagen op de achtergrond verscheen eind 2002 in Amerika.

Spike Lee verfilmde David Benioffs boek 25th Hour, waarin de hoofdpersoon al lopend en feestend door New York zijn leven overziet voordat hij zeven jaren de cel in moet. Meermaals gaan de gesprekken over de status van de stad, we zien menig Amerikaanse vlag en ook de rampplek zelf en Bin Laden krijgen screen-time. Het levert naast een indrukwekkend misdaaddrama een beeld op van een getroffen stad die sterker lijkt dan ooit. Naast dat dit de eerste film met 9/11 op de achtergrond werd, werd 25th Hour ook één van de weinige films van Spike Lee waarin huidskleur geen enkele rol speelde. In 2006 verschenen uiteindelijk de eerste filmversies van de ramp, Word Trade Center en United 93.

In Nederland stond men ondertussen stil bij de moord op Pim Fortuyn. De eerste die daar een film over maakte was Theo van Gogh, naar aanleiding van een scenario van Thomas Ross. Van Gogh werd echter vlak voor de voltooiing vermoord, mede omdat hij samen met Ayaan Hirsi Ali een film over de Islam had gemaakt. De moord schokte Nederland en onder grote belangstelling en beveiliging ging diens laatste film 06/05 in première.

Als gevolg van deze moord besloten verschillende Amerikaanse filmmakers remakes te maken van zijn films. Zo verschenen Interview (van en met Steve Buscemi) en Blind Date (van Stanley Tucci). In de toekomst wordt deze trilogie gecompleteerd met de remake van 06, onder de titel 1-900 door John Turturro.

Een eerbetoon kreeg van Gogh met de film Allerzielen dat uit 16 korte films bestond die allen gingen over zijn dood. Onder meer Tim Oliehoek, Eddy Terstall en Mijke de Jong werkten hier aan mee.

Wat de wereld naast deze gebeurtenissen bezig hield waren de verschillende schietpartijen op scholen. Om de meest vreemde of onduidelijke redenen gingen leerlingen in verschillende landen hun scholen binnen en maakten daar hun medemensen op soms gruwelijke wijze af. In 2002 kaartte Michael Moore de schietpartij in Columbine en de Amerikaanse wapenwet in het algemeen aan, in 2003 maakte Gus van Sant het indrukwekkende Elephant.

Ondertussen werden er ook historische films gemaakt, meer bepaald over de tweede wereldoorlog. Roman Polanski trapte in 2002 af met zijn indrukwekkende verfilming van de memoires van de Joodse pianist Wladyslaw Szpilman die de 2e wereldoorlog overleefde. The Pianist betekende voor Adrien Brody zijn eerste Oscar. Ook Roman Polanski mocht een beeldje ophalen, ware het niet dat hij vanwege een misdaad van 25 jaar geleden niet meer in Amerika durfde te komen. Eind 2009 werd hij overigens ondanks dit zichzelf opgelegde verbod alsnog opgepakt. Momenteel wacht hij af of hij al dan niet wordt uitgeleverd.

Bruno Ganz durfde het aan om Hitler te vertolken in de eerste film over hem die in Duitsland werd gemaakt. De film Der Untergang, over de laatste dagen van Hitler, stuitte op veel verzet maar werd uiteindelijk bejubeld. Ganz zette met zijn vertolking een standaard voor alle toekomstige acteurs die de rol van Hitler na hem op zich namen en zullen nemen. Later in het decennium werd overigens nóg een Hitlerfilm gemaakt in Duitsland, ditmaal een komedie die genadeloos flopte.

En tot slot werd er ook in Hollywood aandacht besteed aan de tweede wereldoorlog. Quentin Tarantino maakte het oorlogssprookje Inglourious Basterds, waarin een kleine groep Joodse soldaten onder leiding van Brad Pitt zoveel mogelijk nazi's trachtte uit te moorden.

Brian Singer maakte samen met Tom Cruise, die dit decennium probeerde zijn carrière uit het slop te krijgen, de oorlogsfilm Valkyrie. Uit alle windstreken werd er een heel blik bekende en iets minder bekende acteurs opengetrokken om het verhaal van een complot om Hitler te vermoorden vorm te geven. Ook Carice van Houten (in haar eerste Europese film) en Halina Reijn werden voor enkele scènes opgetrommeld, wat er mede voor zorgde dat Tom Cruise op de Nederlandse première verscheen. De film zelf werd goed onthaald, maar de definitieve comeback van Cruise betekende het niet.

In het volgende deel zullen de categorieën animatie, komedie en drama besproken worden. Wat waren jouw favoriete films binnen stripverfilmingen, fantasy, sciencefiction en realisme? Laat het hieronder weten!