We worden de laatste tijd overspoeld met reclames voor apparaten die om kunnen gaan met "HD-content": van TV's tot fotocamera's en van laptops tot Playstations, alles lijkt tegenwoordig om High Definition te gaan. Maar wat houdt dit alles nu eigenlijk in? Wat is er daadwerkelijk nuttig en wat kunnen we zien als marketingpraatjes? In deze serie artikelen gaan we dieper in op dit soort vragen, en we beginnen in dit eerste deel met wat HD zelf nu precies is.

Het formaat van HD

Waar High Definition vooral om draait is de zogenaamde resolutie van de beelden die ermee worden weergegeven. Deze resolutie is vergelijkbaar met het aantal megapixels bij fotocamera's en geeft aan hoeveel detail er in de beelden zit. PAL, de oude Europese standaard voor TV-uitzendingen, heeft een maximale resolutie van 768x576 pixels. Dit houdt in dat een beeldje uit 576 beeldlijnen kan bestaan, die op hun beurt weer elk 768 kolommen aan informatie kunnen bevatten. Samen zorgt dit voor 768x576 = 442.368 unieke punten in het beeld die informatie kunnen bevatten.

Dit lijkt op de computermonitor al aardig groot, maar als zo'n beeld bekeken wordt op de steeds groter en scherper wordende TV's is te zien dat het beeld van de TV's lang niet volledig benut wordt. Dit maakt meteen duidelijk waar HD een verschil maakt, de resolutie van die beelden is vele malen groter. Er zijn maar liefst 36 subformaten binnen HD, maar gelukkig zijn er slechts twee resoluties relevant. In de volgende tabel worden deze vergeleken met het oude PAL-formaat, klik op de plaatjes voor een volledig voorbeeld van die resolutie.

	PAL	HD 720	HD 1080
Beeldlijnen	576	720	1080
Kolommen	768	1280	1920
Pixels	442.368	921.600	2.073.600
Detail

Het HD 1080 formaat kan dus zo'n vijf keer zoveel informatie bevatten als PAL, in de praktijk levert dit een enorme winst op qua scherpte. Het HD 720 formaat zit hier een beetje tussenin, maar ook daar is het verschil met PAL merkbaar. In het volgende plaatje is te zien hoe de resoluties zich tot elkaar verhouden qua grootte.

Het aantal beelden per seconde

Het grootste verschil is dus dat HD grotere resoluties mogelijk maakt, maar er is nog een andere belangrijk verschil en dat heeft alles te maken met hoeveel beelden er per seconde te zien zijn. Van alle HD-formaten zijn de volgende drie het meest gangbaar:

• 720p
• 1080i
• 1080p

Het getal vooraan de naam staat uiteraard voor de resolutie, maar dan zitten we nog met die toevoeging p of i, dit geeft aan op welke manier het beeld wordt opgebouwd. De p staat voor progressive, wat aangeeft dat het beeld tijdens elke verversing in zijn geheel wordt opgebouwd. Als er dus 25 beelden per seconde worden weergegeven zien we telkens 0,04 seconden lang een beeldje, en vervolgens direct het volgende.

Daarentegen staat i voor interlaced, wat een truc is om de benodigde bandbreedte te halveren. Bij deze techniek worden om en om de even en oneven beeldlijnen ververst, waardoor er eigenlijk pas telkens na twee beelden een volledige verversing is geweest. Dit komt in de praktijk neer op een halvering van de verversingssnelheid, waardoor een video op 1080i formaat onrustiger kan overkomen dan 720p, terwijl het wel meer detail in zich heeft. Mede hierdoor geven sommige mensen alsnog de voorkeur voor 720p boven 1080i.

Gelukkig zijn de meeste nieuwe apparaten krachtig genoeg om 1080p af te spelen, wat dus het beste van beide werelden is: je krijgt de grootst mogelijke resolutie met de maximale verversingssnelheid. Dit is dus het optimale HD-formaat, maar vanwege de grote kracht die ervoor nodig is, is nog niet alle apparatuur ervoor geschikt.